poniedziałek, 3 lipca 2017

Baśń na lekarstwo...





Współczesne formy terapii wydają się poszukiwać coraz bardziej atrakcyjnych i bliskich dziecku narzędzi. Oczywistym wydaje się fakt, że  skuteczna terapia nie powinna dziecka nużyć, a zachęcać do podejmowania wysiłku i wykonania terapeutycznych zadań.  Formą terapii jest najbliższa dziecku książka oraz zabawa, do której można wykorzystać różne elementy dziecięcego świata, np.  teksty - baśnie i  bajki.  

Forma ta nosi nazwę biblioterapii.


Biblioterapia opiera się na wykorzystaniu terapeutycznych wartości literatury. Jest metodą oddziaływania terapeutycznego za pomocą bajki terapeutycznej, ponieważ jej odbiorcami są wyłącznie dzieci. Biblioterapia  to terapia książką, materiałem czytelniczym, lekturą szkolną, itd. Zakłada wykorzystanie tekstów literackich dla regeneracji systemu nerwowego i psychiki człowieka chorego.



Bajki terapeutyczne jak również  i baśnie mają swą leczniczą moc. Są one dziecku bliskie, nie tworzą sztucznej sytuacji terapeutycznej, nie zmuszają do konkretnych działań, nakierowują tylko na odpowiednią drogę. Ich celem jest również wzmocnienie zasobów osobistych, które pomagają mu radzić sobie z przeciwnościami. Przekazywane ustnie czy na piśmie niosą czytelnikowi nadzieję i odsyłają do lepszej, bezbolesnej rzeczywistości.




1.      zacznijmy  od  baśni


 Słownik terminów literackich definiuje baśń jako jeden z podstawowych gatunków epickich ludowej literatury, niewielkich rozmiarów utwór o treści fantastycznej, nasyconej cudownością, związany z wierzeniami magicznymi, ukazujący dzieje ludzkich bohaterów swobodnie przekraczających granice między światem poddanym motywacjom realistycznym a sferą działania sił nadnaturalnych.


Baśń utrwala zasadnicze motywy ludowego światopoglądu, a zwłaszcza wiarę w ingerencję przyrody, mocy pozaziemskich, niepisane normy moralne, wzorce więzi społecznych i zachowań. Najstarsze baśnie pochodzą z literatury indyjskiej, co spowodowało, że Indie uznaje się za kolebkę tego gatunku.

Równie bogaty zbiór baśni pochodzi z literatury arabskiej, czego dowodem jest na przykład zbiór  Tysiąc i jedna noc. W Europie baśń ukształtowała się w czasach średniowiecza, kiedy to miało miejsce przenikanie wpływów orientalnych, mitycznych. Pierwszym autorem opracowania baśni był Ch. Perrault, który opracował baśnie m.in. O czerwonym Kapturku, Tomciu paluchu czy Kocie w Butach.
Baśń to utwór  oparty  na metaforze, łączy w sobie elementy świata realnego i fikcji; kieruje się swoimi prawami logiki, mnóstwo w niej elementów magicznych i cudowności.
Postaci z baśni są kreowane na jednej płaszczyźnie czasoprzestrzennej, mogą wchodzić w interakcje ze wszystkim. Personalizacja i antropomorfizacja zjawisk przyrody sprawiają, że świat baśni jest dziecku bliski i dla niego zrozumiały, gdyż odpowiada sposobowi dziecięcego myślenia. Niezwykle istotne jest pozytywne zakończenie baśni. Przywraca w dziecku równowagę emocjonalną po przeżytych wzruszeniach i pozwala mu  podtrzymać wiarę w zwycięstwo dobra.


 2. a teraz bajka



Słownik terminów literackich, do którego się chętnie odwołuję, definiuje bajkę  jako jeden z
podstawowych gatunków literatury dydaktycznej,  krótki utwór wierszowany lub
prozatorski,  którego bohaterami są zwierzęta lub ludzie, rzadziej rośliny, przedmioty;
zawierający moralne pouczenie wypowiedziane wprost lub dobitnie zasugerowane.

Bajka zatem jest rodzajem przypowieści o tematyce uniwersalnych sytuacji moralnych, psychologicznych, charakterów i postaw. Opowiadana w niej historia stanowi tylko ilustrację ogólnej prawdy, dotyczącej ludzkich doświadczeń.








3. baśnie i bajki mogą leczyć...


Baśnie urzekają i poruszają, są pierwszymi utworami literackimi, z jakimi spotykają się

dzieci, są najbardziej dostępne i delikatne dla dziecięcej psychiki.
Jak podaje dr Maria Malicka, (która jest twórcą bajkoterapii w Polsce ) źródeł bajkoterapii i

baśnioterapii można doszukiwać się w teoriach amerykańskiego psychologa

dziecięcego, Bruno Bettelheim’a.  To on „odkrył” baśnie dla terapii w latach 70 – tych

XX i od tamtej pory rzesze terapeutów posługują się tą metodą.

  Bettelheim dokonał analizy klasycznych baśni oraz ich funkcji, podkreślając ich walory

terapeutyczne. Swoje wnioski z wieloletniej pracy  terapeutycznej z dziećmi zawarł w książce

pt.  Cudowne i pożyteczne. O wartościach i znaczeniach.
Dokonując analizy psychologicznej licznych baśni, wysunął teorie mówiące, że jeśli
opowieść ma zainteresować dziecko, musi obudzić w nim ciekawość i
uruchomić jego wyobraźnię.
Ponadto, jeśli ma ona wpłynąć na jego życie, musi pomóc dziecku w rozwijaniu jego
inteligencji, porządkowaniu uczuć oraz dotyczyć jego problemów i trudności, z jakimi się
boryka. 





4. warto czytać dzieciom


W obecnych czasach zwraca się szczególną uwagę na znaczenie wczesnych lat dzieciństwa na rozwój intelektu i osobowości. Dziecko poszukuje sytuacji i doznań, które potwierdzą jego poczucie własnej wartości i tożsamości, w chaosie doznań. Pojawia się zatem potrzeba uporządkowania świata swoich przeżyć i doświadczeń. Baśń jest mu w tym pomocna, poprzez kontrast świata realnego z fantastycznym, pomaga dziecku zrozumieć go w całości i uporządkować zdobyte doświadczenia. Dzięki wzrastaniu dziecka w kontakcie z baśnią, młody czytelnik jest gotowy do odbioru innych form literatury pięknej.

Baśnie dostarczają dzieciom doświadczeń, które pozwalają im zrozumieć i opanować otwierający się dla nich świat społeczny i emocjonalny. Zaspakajają potrzebę obcowania ze sztuką. Dzięki artystycznym przeżyciom literackim w kontakcie z baśniami rozwijają się możliwości poznawcze dziecka, inne jednak niż te, jakie kształtują się w toku działania i w procesie przyswajania wiedzy. Rozwija się bowiem jego myślenie intuicyjne, zdolność ujmowania ludzkich problemów i ujmowania zjawisk rzeczywistości bez konieczności ich pełnego werbalizowania i żmudnej analizy. Baśń dla dziecka odgrywa także rolę schematu porządkującego, jest źródłem przeżyć integrujących i kompensujących baraki doświadczeń życia realnego.
Dziecko, słuchając baśni, identyfikuje się z jej postaciami, a przede wszystkim  z głównym bohaterem, w którego postaci ulokowane jest główne „ ja”  dziecka. Identyfikacja ta sprawia, iż dziecięcy odbiorca angażuje się silnie emocjonalnie we wszystkie zdarzenia i przeżycia bohatera. To prowadzi z kolei do „ spełnienia zastępczego” pragnień i dążeń dziecka.


5. podsumowując,
można powiedzieć, iż baśnie odgrywają niebagatelne znaczenie dla wielowymiarowego  rozwoju dziecka.
  • porządkują świat dziecka poprzez panujący w ich moralny ład – dostarczają wzorce moralnego postepowania;
  • umacniają wiarę dziecka w  dobro i sprawiedliwość, w sens poświęcenia;
  • dzięki baśniom dziecko zaczyna orientować się w swoich potrzebach i je rozumieć;
  • pomagają poznać świat własnych przeżyć, dzięki temu dziecko może nazwać je i ocenić;
  • rozwijają samoorientację, prowadzącą do samokontroli i umiejętnością kierowania własnym postępowaniem;
  • modelują postawy, poprzez przenikanie do świata dziecka i w konsekwencji zabawy odtwórczej;
  • dostarczają wiedzy o zjawiskach i rzeczach nieznanych i niedostępnych dziecku w realnym świecie;
  • kształtują rozumienie i poznanie własnego kręgu kulturowego i innych krajów;
  •  poprzez identyfikację z bohaterem dziecko rozszerza granice własnego świata wewnętrznego.  
Co więcej dodać?    Mnie to przekonuje.  A Was ?



  cdn...




Autor: o 3 komentarze:
Subskrybuj: Posty (Atom)